Zalecenia dla pacjentów
Chorzy z niewydolnością krążenia oczekujący na zabieg transplantacji serca w większości przypadków nie znają podstawowych zasad postępowania obowiązujących pacjentów po transplantacji. Tymczasem muszą sobie zdawać sprawę z tego, że leczenie nie ogranicza się tylko do wykonania zabiegu operacyjnego.
Pacjenci po transplantacji żyją pod stałym nadzorem lekarskim i muszą regularnie przyjmować leki(przede wszystkim immunopresyjne). Muszą także (pomimo uciążliwości) poddawać się kontrolnym biopsjom, które są podstawowymi badaniami stwierdzającymi stan mięśnia sercowego i dzięki którym rozpoznać można wczesne objawy odrzutu.
Znajomość zasad postępowania pozwoli Ci- Drogi Pacjencie łatwiej przebrnąć przez trudny okres pooperacyjny i tym samym przyczyni się do szybszego powrotu do zdrowia.
Pierwsze dni przeszczepie
Żeby pomóc Ci przejść przez trudne dni pooperacyjne opiszę trudności z jakimi spotykasz się po zabiegu oraz omówię zasady postępowania, które pomogą Ci je pokonać.
- Po 3-5 dniach(po usunięciu drenów i dreników oraz po odłączeniu aparatury) zostaniesz przekazany do Oddziału Intensywnej Opieki Transplantacyjnej czyli tak zwany OIOT. Tutaj będziesz obserwowany przez 24 godziny na dobę.gdzie przebywają tacy pacjenci jak Ty- tzn. po przeszczepie serca lub oczekujący na przeszczep. Pobyt na oddziale transplantacyjnym trwa na ogół około 1-1,5 miesiąca. Tutaj zaczyna się Twój kolejny etap w walce o powrót do zdrowia.
Budzisz się na oddziale pooperacyjnym; jesteś podłączony do aparatury medycznej, kroplówek a w tchawicy masz rurkę i nie możesz mówić. Myślisz, że nikt Cię nie widzi i może stać się coś złego.
Nie bój się- pielęgniarka kontroluje wszystkie Twoje funkcje życiowe na monitorze. Uspokój się i oswój z otoczeniem- sytuacją, w której się znajdujesz.
Pamiętaj -że pielęgniarka, która do Ciebie podchodzi dobrze wie, że jest Ci niewygodnie, że boli Cię rana pooperacyjna i że chcesz wiedzieć co się dzieje.
Będzie Ci łatwiej pokonywać trudny, początkowy okres pooperacyjny, kiedy pogodzisz się z sytuacją, uspokoisz się i będziesz stosować się do poleceń lekarza i pielęgniarki. Zaufaj ich doświadczeniu.
Spokojnie czekaj na wyjaśnienia, których pielęgniarka udzieli Ci wkrótce po odzyskaniu przytomności. Dowiesz się, że jesteś już po zabiegu operacyjnym, że oddychasz przy pomocy respiratora w związku z czym musisz poddawać się narzuconemu rytmowi oddychania i że rurką intubacyjną usuną Ci wtedy, gdy Twój organizm będzie mógł samodzielnie oddychać.
>Staraj się zachowywać spokojnie.
Nie denerwuj się, kiedy pielęgniarka zniknie z Twojego pola widzenia. Wiedz, że ona cały czas Cię obserwuje i gdyby coś się działo niedobrego, natychmiast zareaguje.
Co godzinę pobierają Ci krew do badania. Jest to rutynowy tryb postępowania, dzięki któremu można wychwycić najmniejsze zaburzenia i natychmiast na nie zareagować.
1.2Usunięto Ci rurkę intubacyjną. Nareszcie możesz sam oddychać i mówić. Odczuwasz kolosalną ulgę, ale jednocześnie męczy Cię pragnienie. Masz sucho w ustach i chce Ci się pić. Pielęgniarka poda Ci parę łyków wody lub zwilży usta. Nie ugasi Twojego pragnienia, ale w tym momencie nie można przyjmować większej ilości płynów, aby nie zaszkodzić nerkom, które i tak są poważnie obciążone. Pielęgniarka co godzinę kontroluje Twój bilans płynów- to znaczy liczy każdy mililitr płyny, który przyjąłeś doustnie oraz w kroplókach i porównuje z ilością oddanego moczu. Jest to jedna z metod kontroli pracy Twoich nerek.
Im ściślej dostosujesz się do zaleceń pielęgniarki i lekarza, tym szybciej będziesz mógł ugasić pragnienie.
W okresie pooperacyjnym jest bardzo ważne, aby właściwie rozprężyły się i funkcjonowały Twoje płuca. Dlatego pielęgniarka nie pozwala Ci spać( pomimo odczuwanego przez Ciebie zmęczenia), każe głęboko oddychać, a następnie przynosi butelkę wypełnioną płynem, w którą musisz dmuchać przez rurkę. Zastosuj się do jej zaleceń. To jak sprawnie będą funkcjonowały Twoje płuca zależy teraz od Ciebie. Jeżeli przy głębokim oddychaniu przeszkadza Ci ból- poproś o środki przeciwbólowe.
Pielęgniarka i rehabilitantka będą namawiać Cię do intensywnych ( w Twoim pojęciu) ćwiczeń fizycznych. Pomimo zmęczenia nie buntuj się i dla własnego dobra staraj się wykonywać wszystkie zalecane czynności. Te ćwiczenia mają Ci pomóc w jak najwcześniejszym usamodzielnieniu się.
Po kilkudniowym pobycie na OIOT zostaniesz przekazany na Oddział Transplantacyjny,
W czasie Twojego powrotu do zdrowia mogą wystąpić liczne problemy, które będziesz mógł pokonać stosując się do niżej wymienionych porad:
1.ból rany pooperacyjnej- poproś o środki przeciwbólowe, które są podawane na prośbę pacjenta.
2.stabilizacja mostka-podtrzymuj klatkę piersiową specjalną ramą lub rękami.
4. obrzęki kończyn- ściśle przeszczegaj ilości wypijanych płynów, poddawaj ściśle dane do bilansu płynów i codziennie się waż. Jeżeli masz trudności z oddawaniem moczu- nie zwlekaj!!! Zgłoś to jak najszybciej pielęgniarce lub lekarzowi.
5. zaburzenia układu krążenia-zgłaszaj lekarzowi lub pielęgniarce wszystkie niepokojące objawy takie jak: zawroty głowy, kołatanie serca, nagłe osłabienie. W tym przypadku będziesz przychodził na:
-kontrolę ekg przynajmniej 2 razy w tygodniu
-kontrolę ciśnienia krwi i tętna nawet 5 razy na dobę
6. brak apetytu-spożywaj posiłki wysokokaloryczne, wysokobiałkowe oraz bogate w witaminy( szybciej goją się rany pooperacyjne)
-spożywaj posiłki w mniejszych ilościach, ale częściej
7. zaburzenia gospodarki węglowodanowej(cukrzyca)
stosuj dietę cukrzycową
-często kontroluj poziom cukru we krwi
-przyjmuj insulinę zgodnie z zaleceniami lekarza
8.grzybica jamy ustnej- (jako uboczny efekt działania leków immunopresyjnych)
-dbaj o czystość jamy ustnej- myj zęby po każdym posiłku i płucz usta nystatyną.
Pamiętaj !!! Szczotkuj zęby i dziąsła kilka razy dziennie
-lekarz i pielęgniarka będą kontrolować Twoją jamę ustną kilka razy dziennie
w razie potrzeby będzie pobrany wymaz z jamy ust i zostanie włączone dodatkowe leczenie.
Biopsja mięśnia sercowego- jest to pobranie wycinka serca przez żyłę szyjną lub udową i histopatologiczna ocena próbki pod kątem objawów wskazujących na ewentualne odrzucenie przeszczepionego serca. Jeżeli zostanie u Ciebie stwierdzony odrzut, to dostaniesz leki, które go zwalczą Solu Medrolu lub ATG, zwiększone dawki Enkortonu. Leki te zmniejszą odporność wobec czego konieczne jest ograniczenie kontaktów z innymi ludźmi(nie wolno wychodzić poza obręb szpitala)
Okresy wykonywania biopsji mięśnia sercowego.
Ścisłe zastosowanie się do zaleceń pomoże Ci uniknąć bardzo bolesnego doświadczenia jakim jest grzybica jamy ustnej.
9. drżenie rąk, nadmierny porost włosów oraz przerost dziąseł.
-objawy te są skutkami ubocznymi Cyklosporyny, przy czym z pewnością zmniejszy się ich natężenie lub też w ogóle zanikną po ustabilozowaniu się poziomu Cyklosporyny w Twojej krwi.
10. zmiany na skórze- są wynikiem przyjmowanie sterydów(Encortonu lub Solu Medrolu). Koniecznie utrzymuj swoje ciało w idealnej czystości.
Kąp się 2 razy dziennie!!!
W razie potrzeby przemywaj zmiany na skórze spirytusem 70%. Pamiętaj, że Twój organizm ma obniżony poziom odporności i tylko dzięki rygorystycznemu przestrzeganiu zasad higieny możesz uniknąć infekcji stanowiącej dla Ciebie poważne zagrożenie.
11.zaburzenia emocjonalne- przejście związane z operacją i okresem rekonwalescencji są dla organizmu olbrzymim szokiem, którego efektem mogą być zaburzenia emocjonalne- od apatii(całkowitej obojętności) do euforii( nienaturalnego pobudzenia i zadowolenia ze wszystkiego). Musisz zdawać sobie sprawę z normalnego rytmu a Twoje reakcje nie zawsze są takie, jakie byłyby przed operacją. Jeżeli nurtują Cię problemy czy wątpliwości- porozmawiaj z lekarzem lub pielęgniarką. Z pewnością uzyskasz odpowiedź na interesujące Cię pytania.
Nie zamykaj się w sobie- nie mów, że wszystko jest w porządku jeżeli czujesz inaczej
Staraj się przetrzymać trudny okres pobytu w szpitalu, bo wcześniejszcze wyjście zawsze kończy się szybkim powrotem na dłuższe leczenie(z dodatkowymi powikłamiami)
W 1-szym miesiącu po przeszczepie- co tydzień
W 2-gim miesiącu po przeszczepie-co 2 tygodnie
W 3-cim miesiącu po przeszczepie- 1 raz w miesiącu
Od 4-tego miesiąca po przeszczepie do 1 roku- co 3 miesiące
Po 1 roku- co 6 miesięcy
Po 2 latach- 1 raz w roku(kontrola w poradni transplantacyjnej co 1/2 roku)
Po stwierdzeniu odrzutu- kontrolna biopsja po upływie 7-9 dni.
Wyniki biopsji:
0, 1a, 1b, 2- nie ma odrzutu
3a, 3b, 4- wystąpił odrzut- konieczne jest włączenie leczenia.
4. Zasady postępowania po okresie szpitalnym.
4.1 W pierwszych trzech miesiącach ogranicz wizyty odwiedzających Cię gości. Zachowuj się normalnie, ale pamiętaj, że jesteś szczególnie narażony na infekcję.
Seks -tak, ale do zagojenia mostka(około6 miesięcy)- bierny.
Papierosy-jeżeli chcesz cieszyć się długim zdrowiem i życiem-ZAPOMNIJ
Alkohol-
tak jak w przypadku papierosów ZAPOMNIJ
Praca-
po upływie 1- go roku możesz wrócić do pracy. Poprawi to Twoje samopoczucie i zaczniesz czuć się potrzebny.
>Aktywność fizyczna- jak najbardziej wskazana jazda na rowerze, długie spacery. Wielu pacjentów po transplantacji serca uprawia amatorsko różne rodzaje sportów: narciarstwo, wspinaczki górskie, jazdę konną, żeglarstwo, pływanie. Aktywność fizyczna pomoże Ci utrzymać kondycję fizyczną oraz uniknąć nadwagi.
Posiłki-stosuj dietę przeciwmiażdżycową. Jeżeli masz cukrzycę- ściśle stosuj się do zaleceń lekarza diabetologa i bądź pod jego kontrolą.
Leki-ściśle stosuj się do zaleceń lekarza. Pamiętaj o systematycznym zażywaniu Cyklosporyny o godz, 8:00 i 20:00. Jeżeli zaobserwujesz u siebie jakieś niepokojące objawy związane z przyjmowaniem leków, to zwróć uwagę na to jaki to lek i skontaktuj się z Poradnią Transplantacyjną.
Samokontrola:
-Utrzymywanie wagi ciała-waż się codziennie i staraj sięnie przybierać na wadze. Zwiększona waga jest Twoim wrogiem
-Ciśnienie krwi i częstość tętna-kontroluj min.2 x dziennie. Stwierdzone nieprawidłowości zgłoś w czasie najbliższej wizyty w Poradni Transplantacyjnej.
-Objawy chorobowe-
-Stomatolog(usuwanie zębów)- nie ma pprzeciwwskazań do stosowania środków znieczulających, ale zgłoś stomatologowi konieczność osłonowego włączenia antybiotyku(np. augmentinu).
Jeżeli zaakceptujesz te wszystkie zasady, to szybciej wrócisz do zdrowia i łatwiej będzie Ci żyć.
Pamiętaj
Że zawsze możesz się ze swoimi wątpliwościami i problemami zwrócić do Poradni Transplantacyjnej, gdzie na pewno uzyskasz poradę.
Drogi " Przeszczepniku"- bądź optymistą!
Pielęgniarka Iwona Trzcińska